Erfgoedparticipatie
Erfgoed is van iedereen, daarom is het belangrijk dat iedereen die dat wil, mee kan doen.
Erfgoed krijgt betekenis door de mensen die het gebruiken, bewaren, bestuderen, ervaren. Erfgoed is van iedereen. Daarom is het belangrijk dat iedereen die dat wil, mee kan doen. We noemen dat erfgoedparticipatie. Erfgoed Gelderland helpt erfgoedorganisaties en overheden met participatie door middel van advies en ondersteuning.
Wat is erfgoedparticipatie?
Erfgoedparticipatie is een breed begrip en kan op verschillende manieren worden uitgelegd. Bij Erfgoed Gelderland gebruiken we deze definitie:
- Wat is het: Gezamenlijk vormgeven van erfgoed(beleid) door zowel burgers als overheid
- Hoe doen we dat: Een voortdurend, open proces met ruimte voor verschillende perspectieven op erfgoed
- Waarom doen we dat: Degenen om wie het gaat, voelen eigenaarschap over hun erfgoed en leefomgeving
Deze definitie is niet in beton gegoten. Net zoals bij een participatief proces kan de definitie worden bijgesteld.
Wat kan Erfgoed Gelderland betekenen?
Aan de slag met erfgoed en participatie? Maar geen idee waar te beginnen? Erfgoed Gelderland kan helpen met advies, ondersteuning en uitvoering. We kunnen meedenken over het opzetten van een participatief traject om tot een nieuwe erfgoednota te komen of begeleiden bij projecten waarbij erfgoedparticipatie wordt ingezet voor sociaalmaatschappelijke onderwerpen. Van uitgebreid beleidsadvies bij participatief waarderen tot een eerste brainstorm voor een burgerinitiatief; we helpen graag om samen de erfgoedsector toegankelijker te maken.
Erfgoed als middel
Het Verdrag van Faro daagt ons uit om de mens centraal te zetten in de omgang met erfgoed. Daarbij is erfgoed geen doel op zich, maar een middel om bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken. Erfgoed Gelderland wil haar achterban daarbij ondersteunen. Een concreet voorbeeld is de samenwerking met COA Gelderland, waarbij erfgoed wordt ingezet als middel om kennismaking tussen groepen mogelijk te maken. Er zijn veel andere maatschappelijke doelen mogelijk, denk bijvoorbeeld aan thema’s als sociale cohesie, energietransitie, verjonging en leefbaarheid.
Meerstemmigheid
Er zijn veel verschillende meningen en verhalen over erfgoed. In een participatief proces worden zo veel mogelijk perspectieven gehoord. Het is een opbouwend gesprek met ruimte voor andere soorten ideeën en kennis. Om dit goed te laten verlopen, kan bijvoorbeeld oral history worden gebruikt. Deze interviewtechniek biedt een podium aan persoonlijke en vaak onbekende verhalen over erfgoed. Daarnaast ontwikkelt Erfgoed Gelderland nieuwe participatieve gesprekstechnieken die kunnen helpen bij onder andere het opzetten van erfgoednota’s van gemeenten.
Verbinding met de omgeving
Gemeenten werken aan erfgoednota’s en omgevingsplannen in het kader van de nieuwe Omgevingswet. Hiervoor inventariseren zij eerst welk erfgoed zich op hun grondgebied bevindt. Vervolgens bedenken zij samen met inwoners, vrijwilligers en verenigingen hoe zij daar mee om willen gaan en wat in aanmerking komt om te beschermen. Erfgoed Gelderland kan daar een verbindende rol in spelen en het erfgoedveld bij betrekken.
Erfgoed Gelderland en participatie
Erfgoed Gelderland houdt zich al heel lang bezig met deelname van mensen aan erfgoed. In 1957 werd haar voorganger, het Gelders Oudheidkundig Contact, opgericht om samenwerking tussen historische verenigingen en musea in Gelderland te verbeteren. Het bij elkaar brengen van groepen en het mogelijk maken van gesprekken is altijd belangrijk geweest. Het Gelders Oudheidkundig Contact is door de jaren heen gegroeid tot wat nu Erfgoed Gelderland is. De samenwerking met lokale organisaties en verenigingen is altijd gebleven.
Voorbeeldprojecten
Erfgoed gezocht
Erfgoed Gelderland zette archeologie op de kaart middels het citizen science project ‘Erfgoed Gezocht’. Citizen science is een nieuwe manier om publiek te betrekken bij archeologie: het publiek hielp mee bij het verzamelen van data voor de wetenschap.
Erfgoedvrijwilliger
Het project Erfgoedvrijwilliger ondersteunt erfgoedorganisaties bij het werven van vrijwilligers, het versterken van het erfgoedveld en het stimuleren van erfgoedparticipatie.
Ieders Museum
Musea zijn bedoeld voor iedereen. Het vergt kennis, didactiek en logistiek om nieuwe publieksgroepen goed te kunnen ontvangen. Ieders Museum bood musea hiervoor ondersteuning.
Immaterieel erfgoed
Tradities, streektaal en ambachten geven kleur aan Gelderland en zorgen voor een gevoel van identiteit en continuïteit. Erfgoed Gelderland zet zich in om immaterieel erfgoed in Gelderland meer zichtbaar te maken en – waar mogelijk – ondersteuning te bieden.
Oral history
Oral history legt persoonlijke herinneringen aan het verleden vast door middel van interviews. De verhalen die hieruit voortkomen vertellen de menselijke kant van de geschiedenis.
Publieksarcheologie
Op gebied van archeologie streeft Erfgoed Gelderland ernaar partijen die zich bezighouden met archeologie bij elkaar te brengen en zo archeologie meer onder de aandacht te brengen bij het Gelderse publiek.
Sens(h)oor
Erfgoed Gelderland werkt samen met CODA Apeldoorn om het Gelders verleden dichterbij te brengen door het – letterlijk – tastbaar te maken.
Symposium – ‘Participatie en erfgoedbeleid: Het Verdrag van Faro in de praktijk’
Op maandag 27 mei organiseerden we het symposium ‘Participatie en erfgoedbeleid: Het Verdrag van Faro in de praktijk’.
Sporen van slavernijverleden
Het doel van het project Sporen van Slavernijverleden in Gelderland is het zichtbaar maken en behouden van Gelderse sporen van het slavernijverleden, ook middels oral history.
The Future is Heritage
The Future is Heritage is een internationaal netwerk voor jonge erfgoedprofessionals, studenten, vrijwilligers en geïnteresseerden. Het netwerk richt zich op het verstevigen van de positie van (toekomstige) jonge professionals in het erfgoedveld.
Verdrag van Faro
Het Cultuurfonds is een landelijk fonds met in elke provincie een eigen afdeling die lokale of regionale projecten ondersteunt.
Romeinen in Gelderland
Erfgoed Gelderland werkt op verschillende manieren aan het beleefbaar en zichtbaar maken van het Romeinse verleden van de provincie Gelderland.
Meer weten?
