Verdrag van Faro
Erfgoed Gelderland bereidt zich voor op de ondertekening van het Verdrag van Faro en de invoering ervan door middel van samenwerkingen, onderzoek en projecten.
De waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving
In 2005 kwam de raad van Europa in Faro (Portugal) bij elkaar om te praten over de waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving. Zij sloten een verdrag dat bekend is komen te staan als het Verdrag van Faro. In veel andere Europese landen is het verdrag al van kracht. De verwachting is dat Nederland binnenkort volgt. Erfgoed Gelderland bereidt zich voor op de ondertekening en de invoering van het Verdrag van Faro door middel van samenwerkingen, onderzoek en projecten.
Het verdrag
De officiële titel van het verdrag luidt: ‘Kaderverdrag van de Raad van Europa inzake de waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving’. Elke Europese lidstaat die het verdrag ondertekent, erkent dat deelname aan en toegang tot erfgoed een mensenrecht is. Iedereen moet dus mee kunnen doen met het bepalen, bewaren en doorgeven van erfgoed. Erfgoedparticipatie, erfgoedgemeenschappen en erfgoed als middel zijn daarbij belangrijke begrippen. Demissionair minister Van Engelshoven schreef op 11 februari 2021 in een brief aan de Tweede Kamer: “Ik constateer dat het Verdrag van Faro aansluit bij maatschappelijke ontwikkelingen en bij een vernieuwende beweging in het erfgoedveld. Ik ondersteun deze uitvoeringsrichting van het Verdrag en de toekomstige ondertekening en invoering ervan. Het formele besluit daartoe is aan het nieuwe kabinet.”
Download hier de originele verdragstekst: Kaderverdrag van de Raad van Europa inzake de waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving.
Samenwerkingen en projecten
Erfgoed Gelderland werkt ter voorbereiding op het verdrag o.a. samen met verschillende erfgoedorganisaties, Overleg Provinciale Erfgoedhuizen Nederland (OPEN) en de Rijkdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE). De RCE stelt samen met het erfgoedveld en andere betrokkenen een uitvoeringsagenda op. In opdracht van de RCE biedt Erfgoed Gelderland samen met Erfgoed Brabant en Erfgoedhuis Zuid-Holland erfgoedparticipatie-coaching aan. De coaching is bedoeld voor vrijwilligers en (vrijwilligers)organisaties die meer mensen willen bereiken en betrekken. Dat kunnen bezoekers zijn, maar ook extra vrijwilligers, wijkbewoners, specifieke doelgroepen of scholen. Op provinciaal niveau werkt Erfgoed Gelderland samen met haar leden aan projecten die het gedachtegoed van het verdrag uitdragen, zoals Erfgoed Gezocht en verschillende oral history projecten.
Wil jij ook meer mensen betrekken bij jouw erfgoed en het draagvlak vergroten (oftewel erfgoedparticipatie verhogen)? Neem contact met ons op!
Onderzoek
Erfgoed Gelderland doet onderzoek naar wat de verschillende onderdelen uit het verdrag voor een betekenis en implicaties hebben voor haar leden en de erfgoedsector in het algemeen. Tijdens erfgoedparticipatielabs van de RCE en de Erfgoed Academie droeg Erfgoed Gelderland bij aan de ontwikkeling van tools die kunnen helpen bij het concretiseren van het verdrag. Bekijk hier de tools:
- Uitvoeringsagenda. Onderweg naar Faro
- Stappenplan. Hoe start je een participatief project? | Van Erfgoed centraal naar mens centraal
- Poster met reflecties uit het veld over participatie en inclusie | Erfgoed van, voor en door iedereen: een ontdekkingstocht in de praktijk
- Schatkaarten. Inzichten voor erfgoedparticipatie.
- Praktische bouwplaat: Hoe kun je participatief waarderen? Je kunt via deze link de lege bouwplaat downloaden om zelf in te vullen. Je kunt via deze link de bouwplaat met vragen downloaden..
- Model mate zeggenschap
- Verkenning Participatief waarderen
- Essay Gezamenlijk erfgoed en het persoonlijke verhaal, geschreven door Lian van der Zon.
Faro en het Romeinennetwerk
Erfgoed Gelderland startte in 2020 een verkennend onderzoek naar de betekenis van het Verdrag van Faro voor het Romeinennetwerk. De uitwerking van deze verkenning kun je hier lezen: ‘Vele wegen leiden naar Faro. Vind elkaar in Romeins erfgoed.’ Voor dit onderzoek sprak Erfgoed Gelderland met verschillende museummedewerkers, directeuren, archeologen en historici uit het Romeinse erfgoedveld. Zij brengen allemaal op hun eigen manier het Verdrag van Faro naar de praktijk. We hebben de besproken praktijkvoorbeelden hier op een rij gezet.
Pionieren rond de rivieren
Een gesprek met Servaas Beunk
Vanuit Provincie Gelderland kwam de wens om rivier de Waal meer toeristische aandacht te geven i.v.m. de grote
infrastructurele werken die op stapel stonden. Men wilde graag iets doen voor de omwonende
gemeenschappen die daar last van zouden ondervinden. Servaas Beunk vertelt over de initiatieven in de regio.
Museum met een blik naar buiten
Een gesprek met Germa Greving | Museum Het Pakhuis
Voor sommige doelgroepen is de drempel om een museum binnen te gaan te hoog. Om de
toeristische sector te bereiken met het Romeinse verhaal is het belangrijk om buiten de muren van
het museum te kijken. Germa Greving van Museum Het Pakhuis vertelt hierover.
Het belangrijkste zichtbare Romeinse erfgoed in Gelderland
Een gesprek met Karin Besjes-de Bock en Trijnie Nielen-Rosier | Tempel Kerk Museum Elst
De organisatie van Tempel | Kerk Museum is een voorbeeld van
‘erfgoed doen’, geeft Trijnie Nielen-Rosier aan, met onbetaalde
krachten en gedragen door de burgers. Het is een organisatie waarbij erfgoedparticipatie een belangrijke rol speelt. Hoe verhoudt deze organisatie zich tot het Verdrag van Faro?
Een Romeinse tuin in Arnhem Zuid
Een gesprek met Fred van der Stap en Wim Schennink
Uit historische gegevens bleek dat de Romeinse limes, de grens van het Romeinse Rijk, over het
tuincomplex van de Biologische Tuinbouw Vereniging Elderveld (BTV) liep. Na een gesprek met Wim Schennik, waren de leden van de BTV en de voorzitter voorzitter Fred van der Stap direct enthousiast en werden er plannen ontwikkeld voor de aanleg een Romeinse tuin.
Hoe maak je van 600 vondsten een castellum?
Een gesprek met Wil Kuijpers
Wil Kuijpers is sinds 1976 actief als metaaldetectoramateur en al vrij snel geïnteresseerd geraakt in de
Romeinse geschiedenis, met name gericht op de Romeinse limes en archeologie. Hij vertelt over de waarde van burgerwetenschap.
Een Romeinse toekomst voor de oudste stad
Een gesprek met Pauline Jansen
Gemeente Nijmegen heeft een rijke Romeinse geschiedenis en locaties met uniek erfgoed binnen de gemeentegrenzen, alleen is het als archeologisch monument in de stad zelf weinig zichtbaar. Hoe ga je daarmee om als gemeente en zijn er vanuit het Verdrag van Faro gezien mogelijkheden op het gebied
van participatie?
Meer weten?
