Erfgoed Gezocht

Erfgoed Gezocht

Erfgoed Gelderland zette archeologie op de kaart middels het citizen science project ‘Erfgoed Gezocht’. Citizen science is een nieuwe manier om publiek te betrekken bij archeologie: het publiek hielp mee bij het verzamelen van data voor de wetenschap. Erfgoed Gezocht startte met een project op de Veluwe. Dat was met meer dan 2000 speurders een groot succes. Daarna volgden Erfgoed Gezocht Junior op de Veluwe en Erfgoed Gezocht op de Utrechtse Heuvelrug.

Dankzij vrijwilligers is het aantal bekende grafheuvels verdubbeld

Voor het project Erfgoed Gezocht hebben burgerwetenschappers de hele Veluwe en Utrechtse Heuvelrug afgezocht op zoek naar nog onbekend archeologisch erfgoed. Eerst speurden zij op online hoogtekaarten. Daarna gingen vrijwilligers, studenten en archeologen samen het veld in om de online gevonden resten te controleren.

Met het veldonderzoek werden ruim 300 heuvels gecontroleerd en 80 daarvan bleken echte, nog onontdekte grafheuvels te zijn. De gegevens van deze steekproef zijn vervolgens gebruikt om een inschatting te maken van het aantal resten in gebieden die nog niet in het veld gecontroleerd konden worden: van 949 plekken is de kans heel groot dat het daadwerkelijk prehistorische grafheuvels zijn. Dit betekent dat het aantal bekende grafheuvels op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug door dit onderzoek van burgerwetenschappers verdubbeld is. Daarnaast is 36 km² aan prehistorische akkers gevonden, zijn ca. 900 houtskoolmeilers aangeduid en zijn talloze voorbeelden van oude karrensporen gevonden.

Op onderzoek in het veld

Nadat het online speurwerk door de burgerwetenschappers was afgerond, controleerden vrijwilligers, archeologen en studenten archeologie van de Universiteit Leiden de gevonden resten in het veld op basis van een steekproef. Dat gebeurde door middel van grondboringen op verschillende plekken die als potentiële grafheuvel waren aangeduid. Uiteraard werden ook bij dit veldonderzoek de vrijwilligers betrokken. Het betrekken van het brede publiek bij dit onderzoek heeft geleid tot een groter bewustzijn van de aanwezigheid van archeologisch erfgoed en de waarde ervan. Het leidde tot een hogere waardering van de omgeving, van eigenaarschap en versterkt de sense of place.

“Door dit project ben ik me bewuster geworden van mijn omgeving. Ik kijk er met andere ogen naar. Dit erfgoed bestaat al zo lang en daar moeten we zuinig op zijn.” stelt Janny Bas, enthousiast deelnemer aan het Erfgoed Gezocht project.

European Heritage Award / Europa Nostra Award 2022

In 2022 won Erfgoed Gezocht de European Heritage Award / Europa Nostra Award 2022 in de categorie ‘wetenschap’. “Erfgoed Gezocht heeft aangetoond dat burgers een actieve rol kunnen spelen bij de bescherming van cultureel erfgoed door kennis te creëren, en dat hierdoor duurzame relaties op lange termijn kunnen worden opgebouwd met vakmensen en de bredere gemeenschap”, was het oordeel van de jury.

Bijdrage aan de wetenschap

Naast het completeren van het ons bekende archeologische bestand, worden de resultaten van Erfgoed Gezocht gebruikt in een innovatief wetenschappelijk project dat de mogelijkheden van het gebruik van kunstmatige intelligentie en specifiek automatische herkenning in de archeologie onderzoekt. De nieuw ontdekte resten van Erfgoed Gezocht worden gebruikt als leervoorbeelden door de computer. Over hoe meer voorbeelden de computer kan beschikken, des te beter deze zal worden in het zelfstandig herkennen. Daarnaast worden de resultaten van Erfgoed Gezocht gebruikt om de door computer herkende objecten te controleren. Dat noemen we automatische detectie.

Kijk voor meer informatie over Erfgoed Gezocht en het wetenschappelijk onderzoek op de projectwebsite van de Universiteit Leiden.

Nieuwsbrief

Eerdere nieuwsbrieven kun je hier teruglezen:

• Erfgoed Gezocht Nieuwsbrief #5 – Juli 2022: Erfgoed Gezocht wint prijs, speur mee naar resten van de Tweede Wereldoorlog en meer nieuws
• Erfgoed Gezocht Nieuwsbrief #4 – Juni 2022: Inschrijven Gelderse Archeologie Dag, Activiteiten Nationale Archeologiedagen en meer nieuws
• Uw Bijdrage Aan Onderzoek Erfgoed Gezocht
• Erfgoed Gezocht nieuwsbrief #3 – Februari 2022: Terugblik veldwerk januari, nieuwe online lezingen en meer nieuws
• Erfgoed Gezocht nieuwsbrief #2 – December 2021: Terugblik veldwerk november, aanmeldingen januari geopend en meer nieuws
• Erfgoed Gezocht nieuwsbrief #1 – November 2021: Veldwerk, cursus vooronderzoek en meer

Erfgoed Gezocht op de Veluwe is een samenwerking tussen Erfgoed Gelderland en de Universiteit Leiden en archeologen op de Veluwe.