Interview: Schatkamers van Gelderland

In 2019 kreeg het project Schatkamers van Gelderland groen licht. Sinds die tijd is er hard gewerkt en inmiddels beginnen de eerste eindresultaten zichtbaar te worden. In onderstaand interview vertelt projectleider Erik van Vliet over de inhoud en de stand van zaken.

Wat is ‘Schatkamers van Gelderland’? En wat maakt het een uniek project?
Schatkamers van Gelderland is een omvangrijk project waarbij de geschiedenis van de provincie op een nieuwe en interactieve manier wordt verteld. De puzzelstukken van het verhaal van Gelderland liggen verspreid door de hele provincie, opgeslagen in collectiestukken en beheerd door de vele erfgoedorganisaties die Gelderland rijk is. Fysiek dus verspreid van elkaar, maar onderling verbonden binnen het verhaal van Gelderland. Wat het project uniek maakt is dat Schatkamers van Gelderland deze verbinding zichtbaar en beleefbaar maakt op een nieuwe, digitale manier.

Wat is die nieuwe, digitale manier?
We brengen in totaal 70 historische objecten, beheerd door 34 Gelderse erfgoedinstellingen, samen om een indruk te geven van de historie van Gelderland. Maar omdat het veelal om topobjecten gaat die niet eenvoudig – en zeker niet voor lange tijd – van hun plek gehaald kunnen worden, zijn we aan de slag gegaan met 3D-scanning. Dit is een moderne techniek waarmee fysieke objecten omgezet worden in een digitaal 3D-model. Deze 3D-replica’s kunnen vervolgens op allerlei manieren worden ingezet. In het geval van Schatkamers bijvoorbeeld in een virtual reality-game en als 3D-module op collectiegelderland.nl.

^{Een van de 3D-objecten: lakstempel, datering: 1795-1810 (Stadsmuseum Doetinchem)}

Hoe is de selectie van deze 70 objecten tot stand gekomen?
In 2017 zijn de leden van de cöoperatie al benaderd om hun vijf meest bijzondere objecten aan te dragen. Bijzonder vanwege het achterliggende verhaal, de zeldzaamheid of omdat het object volgens hen meer aandacht verdient. Deze oproep leverde een lijst op van ruim 200 collectiestukken. Toen Schatkamers van Gelderland in 2019 groen licht kreeg van de provincie Gelderland is een selectieprocedure gestart om de lijst te reduceren tot 70 objecten, 10 per tijdperk. Een lastige taak die binnen verschillende expertpanels (met o.a. archeologen, historici en auteurs van het boekproject) is uitgevoerd. Dit heeft uiteindelijk een evenwichtige lijst opgeleverd, waarbij rekening is gehouden met historische urgentie, geografische spreiding, de plaats in het verhaal van Gelderland en de praktische uitvoerbaarheid.

Kun je nog wat meer vertellen over de game?
Professor Henry Lorenz: “Mijn broer en ik hebben een tijdmachine gebouwd om historische objecten in hun oorspronkelijke omgeving te kunnen onderzoeken. [..] Maar wat ik niet wist, is dat hij de objecten meenam. [..] De historische objecten moeten met de tijdmachine teruggebracht worden naar het verleden om het natuurlijke verloop van de geschiedenis te herstellen.” 

Met die boodschap worden twee spelers opgeroepen om professor Lorenz te helpen. Eén speler reist met de virtual reality-bril terug naar het verleden, de ander zoekt via een scherm de juiste objecten. Door samen te werken en de objecten goed te bekijken, houden de spelers zich in 20 minuten spelenderwijs bezig met archeologie, geschiedschrijving en historie. De game is te spelen via een VR-booth, die – als de coronamaatregelen het weer toelaten – gaat rondreizen langs diverse musea, te beginnen bij het Pakhuis in Ermelo.

^{Voorbeeld van de Schatkamers van Gelderland VR-booth}

Wat gebeurt er verder binnen het project?
Naast de virtual reality-game heeft Schatkamers van Gelderland het ook mogelijk gemaakt om collectiegelderland.nl uit te breiden met een 3D-module. De 70 objecten zullen straks dus ook online te bekijken zijn, wat zeker van toegevoegde waarde is. Het maakt het namelijk mogelijk om een object van alle kanten te bekijken. Ook de kanten die anders niet zichtbaar zijn, bijvoorbeeld door plaatsing in een vitrine. Daarnaast kunnen er extra lagen aan informatie worden toegevoegd om kleine details uit te lichten of extra context mee te geven.

Verder is het kenmerkend voor Schatkamers van Gelderland dat het voor alle betrokken partijen een leertraject is, omdat we op de grens van innovatie spelen. Denk daarbij aan vragen als: Wat brengt 3D-scanning de erfgoedsector? Wat voegt het toe aan traditionele exposities? Is de techniek al klaar om breed toe te passen? Hoe kom je technisch tot het beste resultaat en welke objecten lenen zich wel of niet voor deze toepassing? Maar ook: wat brengt gamification ons? Kunnen we andere doelgroepen aanspreken? En welke plek kan virtual reality innemen in de erfgoedsector? We hebben zeker nog niet alle antwoorden op deze vragen, maar doen elke dag waardevolle ervaringen op.

Meer informatie
Naar verwachting wordt de 3D-module eind februari online gezet op collectiegelderland.nl. Afhankelijk van de coronamaatregelen is de VR-game vanaf 1 maart te spelen. Heeft u vragen naar aanleiding van bovenstaande? Of wilt u de VR-booth van ‘Schatkamers van Gelderland’ straks ook tijdelijk in uw museum plaatsen?  Neem dan contact op met Erik.