Vrijheid en Burgerschap: 80 jaar Vrijheid

In september vorig jaar ging het project ‘Vrijheid en Burgerschap: 80 jaar Vrijheid’ van start. Rijnbrink organiseerde met diverse bibliotheken de Vrijheidsdagen. Erfgoed Gelderland richtte zich op het versterken van burgerschapseducatie in musea voor mbo-studenten. Inmiddels ronden we het project af en worden de opbrengsten bij elkaar gebracht.

Een impuls voor musea

Als impuls ontvingen acht musea eigen budget om te werken aan burgerschapseducatie voor het mbo. De musea die deelnamen zijn Museum Slot Loevestein, Flipje en Streekmuseum Tiel, Paleis Het Loo, Nederlands Openluchtmuseum, Airborne Museum ‘Hartenstein’, Vrijheidsmuseum, Nationaal Onderduikmuseum, Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch/CODA en het Museum voor Wereldculturen (Wereldlab). In de planfase werd geïnventariseerd waar de behoeften van de musea lagen rondom educatie voor mbo-studenten in het museum. Daaruit kwam voort dat er vooral gewerkt kon worden aan het versterken van de relatie met het mbo, scholing van museumdocenten, het versterken en ontwikkelen van specifiek lesmateriaal en het vormen van een leernetwerk.

De deelnemende musea hebben individueel aan één of meerdere leerdoelen gewerkt binnen het project. Door de gezamenlijke scholing van museumdocenten bij het Anne Frank Huis en het maandelijkse leernetwerk tussen de musea en Erfgoed Gelderland werden er ook samen stappen gezet.

“In het project zat veel vrijheid voor de musea. Zij konden zelf kiezen welke stappen er nu nodig waren om vooruit te komen: het verbeteren van een lesprogramma, inzetten op de relatie met de scholen of scholing van museumdocenten. Op die manier konden de impulsgelden zo effectief mogelijk worden ingezet”, vertelt Ben Bregman, projectleider bij Erfgoed Gelderland.

Enkele voorbeelden

Bij CODA werd met het impulsgeld ‘De Cirkel‘ doorontwikkeld, een interactieve spelshow voor jongeren over het thema uitsluiting. Het project gaat niet alleen over de mechanismen achter de Tweede Wereldoorlog, maar ook over menselijk gedrag en handelen. Door licht te werpen op eigen kwetsbaarheden verkennen zij samen met jongeren hoe je weerbaarder kunt worden. Het doel is om vandaag de dag op te staan tegen polarisering en om onze gemeenschappelijke vrijheid te behouden.

Het Airborne museum richtte zich op het verbeteren van de relatie met het mbo. Deelname aan dit project heeft het museum in de gelegenheid gesteld om onderzoek te doen naar de behoeften van mbo-instellingen met betrekking tot het aanbod van een museumles. Bijna 90% van de mbo-instellingen in Nederland is bevraagd over hun benadering van burgerschapsonderwijs en hun wensen voor excursies binnen dit vak. Hierdoor hebben zij een heldere doelgroep voor ogen gekregen: mbo-studenten van militaire vooropleidingen en geüniformeerde beroepen. Daar is de meeste aansluiting te vinden tussen de opleidingen en het museum.

Het project droeg bij aan nieuwe inzichten bij Paleis het Loo en het Nederlands Openluchtmuseum over hoe het mbo functioneert (de omvang, de niveaus, de werking en infrastructuur), en dat daardoor maatwerk per niveau en opleiding van belang is. De sessies met het leernetwerk leverden een bijdrage aan focus op de doelgroep, kennisontwikkeling en uitwisseling van ervaringen.

Aan de start

Binnen het project ‘Vrijheid en Burgerschap: 80 jaar Vrijheid’ zijn nu de eerste stappen gezet, maar er zijn nog meer stappen te zetten. De infrastructuur in de mbo-scholen rondom burgerschapseducatie kan sterker, waardoor verbindingen met bijvoorbeeld musea soepeler lopen en beter geborgd zijn. Wanneer er geen algemene coördinatie binnen het mbo is, blijft de samenwerking afhankelijk van docenten en persoonlijke afspraken. Samen met Cultuur Oost heeft Erfgoed Gelderland een brief gestuurd aan de mbo-raad en mbo-besturen in Gelderland waarin diverse van deze punten worden aangekaart. Het leernetwerk van musea rond de mbo-samenwerking wordt voortgezet en verbreed door Erfgoed Gelderland en Cultuur Oost.

Het project ‘Vrijheid en Burgerschap: 80 jaar Vrijheid’ wordt gefinancierd vanuit het programma Vrijheid van de provincie Gelderland. Zelf ook met dit thema aan de slag? Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft een interessante regeling ‘Cultuureducatie in het mbo 2025-2028‘ die mogelijk kansen biedt. Doorpraten over dit onderwerp? Neem gerust contact op met Ben Bregman.