Blog: Fietsen langs de Maas

Oftewel: waarom persoonlijke herinneringen ertoe doen. Door: Jette Janssen

Als puber woonde ik in een klein dorpje aan de Maas. Mijn middelbare school lag 10 kilometer verderop, aan de andere kant van de rivier. Iedere ochtend wachtte ik bij het dorpshotel op mijn dorpsgenootjes die dezelfde richting op moesten. Dan werd er overlegd: gaan we met de veerpont, of nemen we de brug? En als we de brug nemen, gaan we dan onderlangs of bovenlangs? De veerpont kostte geld, maar was leuk en de kortste route. Bovendien lag er naast de aanmeerplaats een klooster waarin een ouderwets snoepwinkeltje was gevestigd. Daar gingen we dan altijd even naar binnen, want met het veer had je een mooi excuus om te laat te komen: ‘hij was net weg toen we aankwamen!’

Route heen, route terug

De weg over de brug voerde langs de Maas en was prachtig, maar langer dan het geestdodende fietspad langs de provinciale weg. Afhankelijk van het te besteden zakgeld, het weer en de tijd die we kwijt waren aan discussie, kozen we een route. Bij onenigheid werd er een compromis gesloten, wat er meestal op neerkwam dat we de saaiste route heen namen, en één van de mooiere toertjes op de terugweg deden. Na dit alles moest er nog een volgorde worden bepaald: wie fietste voorop en ving alle wind (of regen…) en wie fietste in de luwte? Ik vergat vaak mijn regenpak.
Aan het terugfietsen van school naar huis heb ik mooie herinneringen. Je had alle tijd en kon genieten van de omgeving. Soms werd er gestopt om een stiekem sigaretje aan de oever te roken. We keken dan al mijmerend over het water, gooiden soms een steentje en spraken over onze ‘liefdes’. Gingen we met de veerpont, dan kochten we op mooie dagen altijd eerst een ouderwets snoepje of aten een ijsje, met de voeten bungelend in het water.

Kracht en rust

De Maas was magisch. Vooral als hij hoog stond. Dan had iedereen het erover, sprak iedereen over de overstromingen. Dat was iets wat ons allemaal raakte. Ik heb nog een foto waarop ik als kleine uk het water probeer te bedwingen. De Maas was brute kracht, maar ook ultieme rust. Een rivier met verschillende gezichten. De veerpont verbond je met de rivier, daarom hield ik er zo van. Als je er op stapte, was je, voor even, helemaal aan moeder Maas overgeleverd. Je kon geen kant meer op. Langzaam zag je het dorp dichterbij komen, en kreeg, ondanks dat het nog best een stuk fietsen was, het gevoel van thuiskomen. Dat gevoel heb ik, nu ik in Nijmegen woon, weer. Als ik de Waalbrug over rijd, ben ik thuis. En als ik de Oversteek besluit te nemen, denk ik altijd even aan het verhaal erachter.
Mijn mooie herinneringen dank ik aan de omgeving en alle elementen daarin. Aan de mooie plekjes, het klooster, het snoepwinkeltje, de pont met de immer vrolijke veerman, maar ook de personen die met mij mee (of zoals wij het noemden: op-) fietsten. Ik heb nachtmerries overgehouden aan de enge dansende beer in het plaatselijke museum, maar zal het museum ook nooit vergeten. En mijn generatiegenoten met mij.

Samen verhalen

Dit is niet alleen mijn verhaal, het is óns verhaal. Als adviseur Erfgoed & Identiteit bij Erfgoed Gelderland houd ik mij bezig met oral history, verhalen, immaterieel erfgoed, geschiedenis, landschap, festiviteiten, publicaties, sociale structuren en verbindingen. Alles wat een omgeving identiteit verschaft. Wat mensen een gevoel van ‘thuis zijn’ geeft. Met erfgoed, landschap, geschiedenis en leefomgeving zijn dierbare persoonlijke herinneringen verweven. Tradities en gebruiken, maar ook actuele en spannende gebeurtenissen geven het leven kleur. Door deze herinneringen, ervaringen en verhalen los te weken en vast te leggen kan erfgoed worden gewaardeerd als iets dat mensen onderling bindt. Een plek betekenis geeft. En door zijn rijke geschiedenis nieuwkomers verwelkomt. Het past altijd!

Ik heb het voorrecht betrokken te zijn bij veel initiatieven op dit gebied. Van de IDeefabriek Achterhoek, Maas & Waal Cultuurexpress en Leven in de Liemers tot Gelders Arcadië en Verbeelding van de Waal: Gelderland is rijk aan verhalen. Wat is het prachtig om te zien dat de erfgoedinstellingen, burgers, gemeenten en vele vrijwilligers de handen ineenslaan om deze verhalen te halen en tonen. Samen optrekken is in tijden van tegenwind toch, net als samen fietsen, efficiënter!