Emotie en verbinding tijdens Bustoer ‘Sporen van Slavernijverleden in Gelderland’

Auteur: Denischa de Jezus

Op zaterdag 14 mei 2022 was het dan eindelijk zover: de langverwachte Bustoer die in 2020 door corona helaas niet doorging. De Bustoer werd georganiseerd door het team van Sporen van Slavernijverleden in Gelderland. De bus reed langs drie locaties van Geldersch Landschap & Kasteelen waar sporen van het slavernijverleden te vinden zijn. Met een volle bus met 50 deelnemers, beloofde het op voorhand al een geslaagde dag te worden.

De eerste stop vond plaats bij Huis Zypendaal waar je door het indrukwekkende gebouw op het eerste gezicht bijna zou vergeten dat het bezoek gefocust was op slavernijsporen. Hier ligt niet alleen de geschiedenis van de welvarende familie Brantsen, maar ook van Anna van Vossenburg: een in slavernij geboren vrouw die tot haar overlijden in 1780 woonachtig was bij de familie Brantsen. Het bezoek aan Zypendaal werd afgesloten met een spoken word van Ishfarah Esseboom over dit verleden en een gedicht met als doel om Anna van Vossenburg, naast de familie Brantsen, meer op de kaart te zetten.

Bij Kasteel Rosendael, de tweede stop van de Bustoer, introduceerde Barbara Esseboom het slavernijspoor met een lied. In dit kasteel is het verhaal van Quaco te vinden, die als persoonlijke bediende mee werd genomen naar Nederland. De weg werd vervolgd naar het kasteel. Voor het kasteel verwelkomde Anansi-verteller Harold de Mees de groep. Na de Anansi Tori was de groep vrij om het kasteel binnen te gaan. Dit gebeurde via de hoofdingang, een ingang die Quaco zelf waarschijnlijk maar weinig gebruikte. In plaats van de trap op, ging Quaco de trap af: hij maakte gebruik van de personeelsingang. Na een kijkje in het kasteel bracht de groep ook nog een bezoek aan de kerk. Hier kon de doopschaal en het doopboek bekeken worden waar Quaco in vermeld staat. Alhoewel, niet als Quaco, maar als Willem Stedman, naar zijn vorige meester.  

Na de lunch met Surinaamse broodjes was het tijd om de Bustoer te vervolgen naar de laatste stop: Kasteel Cannenburch in Vaassen. De groep werd ontvangen in een grote zaal gevuld met schilderijen, verschillend van grootte. Eén van de grootste schilderijen trok direct de aandacht. Hierop was een welvarende vrouw te zien met een prachtige grote jurk. Naast haar staat een zwarte jongen, hij staat in haar schaduw. Zijn identiteit is altijd onbekend gebleven. Een tweede schilderij toont datzelfde idee. In dezelfde ruimte werd de groep verrast door een performance van Farida Nabibaks en kunstgeschiedenisstudent Lana Renfrum over deze twee zwarte jongens. De grote ruimte waarin het inmiddels erg stil was geworden leek zich te vullen met emotie. Na de performance was er opnieuw ruimte voor de groep om vrij rond te lopen in het kasteel.

Op de terugweg was er in de bus nog ruimte om te reflecteren op de dag en hier werd goed gebruik van gemaakt. Ter sprake kwam de indruk die de verhalen hadden achtergelaten en wat er in gedachten zou worden meegenomen naar huis. Dit waren indrukken en gedachten die door iedereen gedeeld leken te worden. Het was een bijzondere dag, met verschillende gezichten en verhalen. Een gemengde groep waarin door de gedeelde emotie de verbinding zichtbaar en voelbaar werd. En dat maakt het dat de Bustoer ‘Sporen van het Slavernijverleden in Gelderland’ in 2022 boven alle verwachtingen is uitgestegen.