Claudius van ’t Westende Meeder vertelt over ‘Vlasoven te Veene’

Het project ‘Vlasoven te Veene’ staat dit jaar in de top 3 van genomineerde projecten voor de Gelderse Roos Publieksprijs. De beheerstichting Vlasoven te Veene is de laatste drie jaar druk bezig geweest met het behoud van de Achterhoekse vlasoven en wil de oven verhuizen naar zijn (nagenoeg) oorspronkelijke historische locatie. Het is nu bijna zover. De redactie van Erfgoed Gelderland sprak met Claudius van ’t Westende Meeder, voorzitter van de stichting

‘De laatste stappen voor de verhuizing van de vlasoven worden nu gezet’, vertelt Claudius van ’t Westende Meeder, ‘de fundering is gegraven en we zijn bezig alles voor te bereiden. Op 26 november wordt de vlasoven officieel overgezet.’ De verhuizing betekent een nieuwe start voor deze bijzondere vlasoven in de Achterhoek, recentelijk benoemd tot gemeentelijk monument.

Vlasbouw in de Achterhoek
De vlasoven is kenmerkend voor de textielgeschiedenis in de Achterhoek. De stichting wil de vlasoven niet alleen terugbrengen naar zijn oorspronkelijke plek, maar wil ook bekendheid genereren voor de lokale geschiedenis door het monument in historische context te plaatsen. In de Achterhoek werd namelijk uitzonderlijk veel vlas verbouwd: ‘Het zag hier toen blauw van de bloemetjes,’ vertelt Claudius van ’t Westende Meeder, ‘veel mensen verbouwden vroeger ook vlas als bijverdienste, naast hun dagelijks werk, om rond te komen. Zodoende had je in dit gebied allerlei kleine vlastuinen.’

Het verhaal ‘Van vlas tot linnen’ belicht niet alleen de geschiedenis van de vlasbouw, maar schenkt ook aandacht aan actuele thema’s. Zo draagt vlas bij aan de biodiversiteit van het landschap en is het product linnen uitzonderlijk duurzaam. Linnen gaat namelijk langer mee dan veel andere stoffen die nu voor de productie van kleding gebruikt worden. De stichting wil huidige en komende generaties informeren over de milieuvriendelijke eigenschappen van vlas en de innovatieve en toekomstige toepassingen van dit gewas belichten in het kader van: “Met het verleden toekomst creëren”.

Extra activiteiten
De stichting verzamelde subsidies en organiseerde extra activiteiten om geld in te zamelen voor de verhuizing, waaronder een informatieve en succesvolle fietsroute langs boerderijen en landgoederen. Hoewel de verhuizing nu in zicht is, loopt het verhaal van de vlasoven nog lang niet ten einde. Dit is pas het begin.

De voorzitter van de stichting somt op welke projecten en activiteiten nog op de planning staan. Het onderwijs is de volgende stap: ‘We zijn druk bezig met het voorbereiden en schrijven van een lesprogramma voor lagere scholen. We hebben al een aantal basisscholen gesproken en die waren erg enthousiast.’

Ook wil de stichting het verhaal ‘Van vlas tot linnen’ verder uitdiepen en illustreren met historische objecten. Hiervoor is een plek op het oog: ‘We willen kijken of we het historisch kuikenverblijf kunnen herbouwen met een ruimte waarin we historische objecten gerelateerd aan de vlasbouw kunnen tentoonstellen. We hebben namelijk in de loop der tijd veel oude spullen verzameld. Onlangs hebben we ook kort na de nominatie voor de Gelderse Roos Prijs een schenking ontvangen met veel oude gereedschappen en objecten. Deze willen we een mooie plek geven,’ vertelt Claudius van ’t Westende Meeder.

Inzet van vrijwilligers
De stichting wordt volledig gedragen door vrijwilligers. Zo richt de educatiegroep zich op het ontwikkelen van het lesprogramma. Een museumgroep kijkt naar objecten om het verhaal ‘Van vlas tot linnen’ te vertellen. De onderhoudsgroep draagt zorg voor het behoud van de vlasoven en de tuin. De mediagroep beheert de website en social media. En ten slotte de (snel groeiende) vlasgroep – deze groep vrijwilligers verbouwt vlas in eigen tuin. De stichting levert hiervoor de zakjes vlaszaad.

De nominatie voor de Gelderse Roos Publieksprijs is een erkenning en blijk van waardering voor de inzet van deze vrijwilligers. De hoeveelheid stemmen getuigen van de betrokkenheid van de gemeenschap bij het project.

Op een bankje naast de vlasoven
Binnenkort kunnen bewoners en bezoekers de vlasoven op zijn nieuwe plek bewonderen. Er komt een informatiebord en mensen kunnen op een bankje zitten om de vlasoven goed te bekijken. Nu staat op de plek nog een houten raamwerk – de omlijning van de vlasoven (zie onderstaande afbeelding). Voorbijrijders hadden briefjes aan dit raamwerk geplakt met enthousiaste uitspraken over het project, wat de voorzitter zeer op prijs stelde.

Met de Stichting Vlasoven te Veene is het onderhoud van deze historische vlasoven gewaarborgd. ‘Sommige mensen waren eerst best negatief.’ Vertelt Claudius. ‘Toch zijn dat nu juist de mensen die enthousiast zijn geworden. De vroegere bromberen smelten nu voor een vlasoventje. En dat is natuurlijk erg leuk.’

^{Afbeelding: De plek waar de vlasoven binnenkort zal komen. Nu staat hier nog een houten frame. Benieuwd hoe het uitzicht er vanaf het bankje uitziet? In het Achterhoek Nieuws Winterswijk schreef Bernhard Harfsterkamp ‘Vanaf een bankje’ over dit frame en het landschap. Bezoekers kunnen natuurlijk ook zelf een kijkje nemen op het landgoed.} 

Meer informatie over dit project vindt u op: https://vlasoventeveene.nl