Blog: Wikicon 2019: Wikipedia is meer!

Blog: Wikicon 2019: Wikipedia is meer! | Door: Michelle van Lanschot | Foto’s: Kees-Jan Bakker CC BY-SA 4.0

Het thema van de conferentie WikiCon 2019 was ‘Wikipedia is meer’ en richtte zich op de rol die Wikipedia inneemt in de samenleving, in welke wereld het inmiddels bijna 18-jarige initiatief opereert en welke ontwikkelingen er plaatsvinden die deze rol beïnvloeden. Welke plaats nemen Wikipedia, Wikimedia Commons, Wikidata en de andere Wikimedia-projecten in de wereld in? Met welke open kennis initiatieven werkt de Wikimedia-beweging al samen, en met welke moet zij samenwerken? Wat kunnen en willen overheden, bedrijven en kennis- en erfgoedinstellingen met Wikimedia? Dit soort vragen stonden tijdens de tweedaagse conferentie in Utrecht centraal.

Het programma bestond uit plenaire sessies en workshops. De eerste dag was vooral gericht op de partijen waar Wikimedia al mee samenwerkt, en behandelde thema’s als Open Science en vragen bij de toekomst van Wikimedia. De tweede dag bestond uit workshops waarin geïnteresseerden nieuwe vaardigheden konden leren, bijvoorbeeld op het gebied van webscraping, Wikidata en programmeren voor Wikimedia. Ik nam deel aan de conferentie en leerde heel wat bij om de partners van Erfgoed Gelderland en andere Gelderse erfgoedorganisatie in de toekomst nog beter te ondersteunen bij het delen van hun kennis en collecties op de verschillende Wikiplatforms. In dit verslag vind je een aantal interessante ontwikkelingen waar ik tijdens de conferentie mee kennis maakte.

Beeld en Geluid op Wikidata: crowdsourced data koppelen

Het instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum (BENG) werkt al enige jaren samen met Wikimedia om hun collecties zoveel mogelijk daar ter beschikking te stellen. Jesse de Vos presenteerde een pilotproject dat erop gericht is hun Gemeenschappelijke Thesaurus Audiovisuele Archieven (GTAA) te linken met Wikidata, de linked open data kennisbank van Wikimedia. De GTAA bevat onder andere duizenden namen van alle personen die een rol hebben gespeeld in een televisieproductie. Het probleem hiermee is dat de gegevens over deze personen summier zijn. BENG wil met dit pilotproject onderzoeken of en hoe Wikidata ingezet kan worden om deze data aan te vullen. Om de GTAA te koppelen aan Wikidata maken ze onder andere gebruik van de tool Mix’n’Match. Deze tool bekijkt of een term uit de thesaurus genoeg overeenkomsten heeft met items uit Wikidata, en koppelt ze dan automatisch aan elkaar. Als er wel overeenkomsten zijn, maar niet genoeg om automatisch te matchen, kunnen de gegevens eenvoudig door medewerkers van BENG of Wikidata-bewerkers nagelopen worden en alsnog worden gekoppeld. Hiermee kan je dus een breed publiek inzetten om je te helpen met het koppelen van je data. Zelf uitproberen? Ga aan de slag!

Ook in het kader van dit project schreef Jesse de heldere blogreeks ‘Linken met Wikidata’ waarin stap voor stap wordt uitgelegd wat Linked Open Data is en hoe je daar als culturele instelling aan kunt bijdragen.

Crowdsourced informatie uit Wikimedia Commons

Sinds het begin van de samenwerking tussen Wikimedia en erfgoedinstellingen, is er een keur van afbeeldingen uit wereldwijde collecties ter beschikking gesteld aan Wikimedia Commons, de mediabank van Wikipedia. Ook Gelderse instellingen droegen hun steentje bij met bijna 4500 afbeeldingen en bestanden die tot nu toe zijn toegevoegd. Net als op Wikipedia, kan iedereen waar dan ook ter wereld informatie toevoegen aan deze afbeeldingen. Deze kennis van de massa kan een waardevolle aanvulling zijn voor de erfgoedinstellingen die de collecties in huis hebben. Op dit moment ontbreekt het instellingen echter aan de technische middelen om deze informatie weer terug te halen van Wikimedia Commons.

Maarten Zeinstra van IP Squared voerde in opdracht van Wikimedia Zweden daarom een onderzoek uit naar de wensen van erfgoedinstellingen op dit gebied. Erfgoed Gelderland deed ook mee aan dit onderzoek. Uit de resultaten blijkt dat instellingen met name geïnteresseerd zijn in het ophalen van aanvullingen en vertalingen van hun content. In het kader van dit project wordt ook een proefprogramma gemaakt waarmee instellingen deze aanvullingen automatisch kunnen terughalen van Wikimedia Commons om ze vervolgens al dan niet toe te voegen aan hun eigen collectie. We houden jullie op de hoogte van deze spannende en handige ontwikkeling! Het hele rapport is terug te vinden op Wikimedia Commons.

Het Wikicafé van de bibliotheek Midden-Brabant – een uitgebreide zoektocht

Marja Heusschen van de Bibliotheek Midden-Brabant vertelde een bevlogen verhaal over de weg die de bibliotheek heeft ingeslagen om een Wikicafé op te zetten. Dit is een maandelijks terugkerende bijeenkomst waar mensen in de bibliotheek bij elkaar komen om samen Wikipedia-artikelen te schrijven over uiteenlopende onderwerpen. In eerste instantie kreeg de bibliotheek ondanks een uitgebreid communicatietraject te weinig aanmeldingen voor de eerste bijeenkomst. Bij een tweede poging waarbij er ook gebruik werd gemaakt van flyers en posters bleek er toch een groep van 10 geïnteresseerden te zijn. Dit aantal is inmiddels gestegen naar 15. Verder onderstreepte Marja het belang om goede begeleiders uit de Wikimedia-gemeenschap te vragen. Ook het koppelen van deelnemers met verschillende vaardigheden, bijvoorbeeld een onderzoeker met een redactrice, bleek een goede vondst. Een andere succesfactor was de zichtbaarheid van de bijeenkomst, doordat deze plaatsvonden in de grote leeszaal van de bibliotheek konden gewone bezoekers ook een kijkje nemen. Tot slot mocht gezelligheid niet uit het oog worden verloren in Brabant, tijdens elke bijeenkomst van het café was er ook een hapje en drankje aanwezig.

Open Refine: krachtig gereedschap om rommelige data op te schonen

Dag twee van de conferentie stond vooral in het teken van praktische vaardigheden en het potentieel van Wikidata. Zo is het met de tool OpenRefine, ook wel te omschrijven als ‘Excel on steroids’, mogelijk  om rommelige collectiedata in bulk op te schonen. Denk hierbij aan het opsplitsten van kolommen en het in een keer aanpassen van verkeerde schrijfwijzen. Bovendien kan je met OpenRefine je eigen collectiedata koppelen aan verschillende andere databases, en informatie uit die databases ophalen om je eigen collectiedata te verrijken en aan deze databases te linken. Bekijk hier een proefje rondom de kunstenaar Rubens, alle blauwe kolommen zijn gegevens die afkomstig zijn uit Wikidata.

Wiki-tongues: voor het behoud van bedreigde talen

Een van de afsluitende presentaties ging over Wiki tongues, een vrijwilligersproject met als doel elk persoon de gereedschappen te geven om zijn eigen taal te behouden, promoten en door te geven aan toekomstige generaties. Op dit moment worden 3000 talen met uitsterven bedreigt, en dit willen ze tegengaan. De gemeenschap van meer dan 1000 vrijwilligers doet dit door het opnemen van video’s waar mensen een verhaal vertellen of een lied of gedicht voordragen in hun eigen taal. Deze video’s worden dan gepubliceerd op Youtube en waar mogelijk ook uitgeschreven. Bovendien werken ze ook aan het ontsluiten van de video’s via Wikimedia Commons, de mediabank van Wikipedia. Iedereen kan meedoen aan het project, en op de site wordt uitgelegd hoe. We volgen dit project met interesse en zien mogelijkheden om ook Gelderse talen aan te bieden.

Foto’s en presentaties van de conferentie zijn terug te vinden op Wikimedia Commons.

Wil je naar aanleiding van dit verslag verder praten over een van de onderwerpen of heb je vragen? Neem contact op met Michelle van Lanschot.