Blog: Games, apps en vlogs: nieuwe toepassingen voor historische onderzoeksdata

Categorieen HAN, Nieuws, WO2GLD

Door: Wouter Daemen

eerder gepubliceerd door historici.nl

Stel je voor: historische onderzoeksdata als grondstof voor multimediale toepassingen voor tentoonstellingen, educatie, activiteiten of toeristische diensten en producten. Het is de belofte die al jaren boven goed gestructureerde, gestandaardiseerde en bovenal open onderzoeksdata hangt. Studenten van de Hogeschool Arnhem-Nijmegen (HAN) gingen aan de slag met historische onderzoeksdata en toonden aan dat de belofte meer is dan een mantra van informatici, archivarissen, hackers en open data adepten.

Zestig studenten van de opleiding Communicatie en Multimedia Design presenteerden afgelopen week hun prototypes. Acht weken lang gingen ze aan de slag met opdrachten van de achterban van Erfgoed Gelderland. Ieder groepje koos één opdracht uit en bedacht een interactieve en innovatieve oplossing. Met als doel iets te bedenken waardoor het erfgoed op een vernieuwende manier bij het publiek onder de aandacht kan worden gebracht.Een groot aantal studenten koos voor de casus van WO2GLD, de stichting waar ik sinds maart als coördinator aan verbonden ben. Doelstelling van WO2GLD, een samenwerking van de Radboud Universiteit, Erfgoed Gelderland en het Regionaal Bureau Toerisme Arnhem Nijmegen is de herinneringscultuur van de Tweede Wereldoorlog in Gelderland te versterken door in te zetten op de verbindingen tussen de drie disciplines. We proberen de verbindende schakel te zijn tussen (wetenschappelijk) onderzoek, de betrokken erfgoedinstellingen en een impuls te geven aan betekenisvol herinneringstoerisme.

Plaatsen van herinnering

De studenten maakten gebruik van de (voorlopige) onderzoeksresultaten van een drietal inventariserende onderzoeken die momenteel in opdracht van WO2GLD worden uitgevoerd. Eén onderzoek richt zich op locaties van beladen oorlogserfgoed. De andere twee richten zich op erfgoed van herinnering: oorlogsmonumenten en bestaande WO2 fiets- en wandelroutes. In 2018 volgt een vierde onderzoek, naar locaties van strijd en verzet. De locaties worden voorzien van beschrijvende data en koppelingen naar relevante bronnen. Nu de sprekende getuigen verdwijnen groeit de belangstelling en aandacht voor de stille getuigen: de vele zichtbare en onzichtbare sporen van de Tweede Wereldoorlog in het Gelderse landschap.De HAN studenten namen een veelbelovend voorschot op wat er mogelijk is met onderzoeksdata: zo maakten ze een game waarin je als oorlogsfotograaf langs oorlogsmonumenten wordt geleid en gebeurtenissen van toen via augmented reality aan de huidige omgeving worden toegevoegd. Een andere groep ontwikkelde een escaperoute op basis van een bestaande wandelroute en sleepte daarmee een nominatie voor de SpinAwards Young Talent in de wacht. Een derde groep bedacht een laagdrempelig educatief platform voor docenten en leerlingen om een bezoek aan een van de in kaart gebrachte locaties te plannen. De studenten verdiepten zich in het thema, deden doelgroep- en gebruikersonderzoek, ontwierpen en ontwikkelden een werkend prototype en presenteerden hun concept met behulp van een trailer. Via vlogs of Instagram Stories deden ze verslag van hun onderzoeksproces.De frisse blik van de studenten was inspirerend en veelbelovend. Het was bijzonder om te zien hoe velen de kans aangrepen om zich verder te verdiepen in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Gelderland. Hoe deze jonge generatie invulling geeft aan de omgang met het oorlogsverleden is op zichzelf alweer een fraai onderwerp voor onderzoek.

Een provinciaal knooppunt in het Netwerk Oorlogsbronnen

De onderzoeksdata waarvan de studenten gebruik maakten is geen bijvangst van de drie uitgevoerde onderzoeken, maar het primaire doel. De data worden op termijn (open) beschikbaar gesteld via het Netwerk Oorlogsbronnen (NOB), de niet genoeg te prijzen nationale infrastructuur voor bronnen uit en over de Tweede Wereldoorlog in Nederland. De verworvenheden van projecten van het NOB als de personenportal, het opstellen en implementeren van de (WO2) thesaurus en het Open Data Depot zijn zeker ook van toegevoegde waarde buiten de thematiek van de Tweede Wereldoorlog.De website van WO2GLD moet de komende tijd gaan uitgroeien tot het eerste provinciale knooppunt van het Netwerk Oorlogsbronnen: een plek voor regionale en meer specifieke zoekingangen voor gebruikers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van WO2 in de provincie Gelderland en behoefte hebben aan een fijnmaziger en meer toegespitst zoekinstrumentarium. Hoe hier invulling aan te geven is pionierswerk, waarin we samen optrekken en bijzonder plezierig samenwerken met het NOB. De te kiezen aanpak staat nog allerminst vast. Via de projectpagina doen we verslag van de voortgang. Input en feedback van historici – veeleisende gebruikers bij uitstek – is meer dan welkom!