Blog: The Future is Heritage – dag 2

Blog: Een volle dag met veel indrukken! Door: Hadewijch Zwart

Voor iedereen bij wie (net als bij mij) een restje Ruinenlust sluimert is de Bauakademie een must see. Toch is de ooit statige Akademie der Künste gesticht door Frederik van Pruisen, alles behalve een ruïne. Onze sessies vonden plaats te midden van een proces van herbestemming van erfgoed. Na meerdere onsuccesvolle pogingen om de Bauakademie in zijn oorspronkelijke, vooroorlogse staat te herstellen, gebruiken de Berlijners de huidige bouwplaats (inclusief stijgers en overwoekerd atrium) als een evenementenlocatie. Het was dat ook geen verrassing dat sommige lezingen begeleid werden door toepasselijk verbouwrumoer. Uiteraard lieten we ons daardoor niet uit het (erfgoed)veld slaan en gingen de sessies over hoe jongeren de toekomst van erfgoed in Europa zien, van start.

Kansen

“Deze week geeft ons de mogelijkheid te dromen en verbindingen te leggen om zo te werken aan een nieuwe toekomst voor erfgoed”, aldus Henri Swinkels de gedeputeerde leefbaarheid en cultuur in Noord-Brabant. Het is bovenal ook een kans aan Europa Nostra en de EU te laten horen wat jongeren hiervoor nodig hebben. En die kans grepen we.

Karel Loeff, de directeur van bond Heemschut, stelde ons de vraag: “waar zien jullie erfgoed over 50 jaar?” Al snel werd het duidelijk dat het de jeugd aan initiatieven, enthousiasme en grensoverschrijdende ideeën niet ontbreekt. Vrijwilligerswerk, onzekerheid en een aaneenschakeling van tijdelijke contracten is ondanks de grote vraag naar de mening van jongeren, eerder regel dan uitzondering. Deze sessies maakten echter duidelijk dat onze stemmen wel degelijk gehoord worden. Van het levend houden van oude ambachten, tot innovatieve ideeën voor het omgaan met beladen erfgoed en het letterlijk beleven en naspelen van het verleden; het kwam allemaal voorbij.

Beladen erfgoed

In het tweede gedeelde van de dag kregen we de kans om samen met experts de stad te verkennen. Samen met historicus en local Peter Bijl, verkende mijn groep het volop aanwezige beladen erfgoed in Berlijn. Ik zou hier wel vier blogs over kunnen volpraten, maar hou het bij het overweldigende bezoek aan de Stasi-gevangenis Hohenschönhause. De Stasi (das Ministerium für Staatssicherheit) sloot hier politieke gevangenen op, in de hoop informatie uit hen los te wringen die de geheime dienst op het spoor van andere verdachten zou brengen. Hoe beladen dit erfgoed nog steeds is, kwam naar voren in de introductiefilm. De terreur van de Sovjet Unie en de Stasi voerde de boventoon, zodat voor enige nuance weinig ruimte was. De huiveringwekkende anekdotes van onze gids en de unheimliche sfeer, verankerd in alle hoeken van het gebouw, liet weinig aan de verbeelding over. Gelukkig kregen we met onze gids onderaan de trappen van de Stasi archieven de kans op de uitgangspunten van film en onze ervaringen te reflecteren.

Tijdens het avondeten praatten we na met enkele deelnemers. In de schemering op het Alexanderplatz daalde het besef op ons in dat democratie en zo openlijk over je ideeën en voorkeuren kunnen spreken, helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Juist daarom is het belangrijk je stem te laten horen, ook in velden die in de politiek niet altijd evenveel aandacht krijgen, zoals cultuur en erfgoed. Met die gedachte ben ik ontzettend benieuwd naar morgen, waar we ons in het Märkische museum zullen opmaken voor een nieuwe ronde sessies waar jonge erfgoedprofessionals het woord nemen.

Foto: Excursie beladen erfgoed: het Stasigebouw