De oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop uit Elburg heeft in december 2022 een bijzonder boekje uitgegeven. Centraal in dit boekje staat het indrukwekkende verhaal van de twee Joodse zusjes Maud en Rita Peper uit Amersfoort. Het boekje werd uitgedeeld en ingezet op basisscholen en middelbare scholen om hen te leren over de Tweede Wereldoorlog.
De zusjes Peper
De zusjes Peper moesten in 1942 onderduiken en kwamen (zonder hun ouders) terecht op de boerderij van de familie Spronk aan de Zuiderzeestraatweg 366 in Oldebroek. De beide meisjes waren op dat moment respectievelijk 6 en 4 jaar oud. Nadat het eind 1944 in Oldebroek te gevaarlijk werd, brachten verzetsmensen de meisjes naar de familie Westerink aan de Beekstraat 3 in Elburg. Daar maakten Maud en Rita op 19 april 1945 de bevrijding mee. Kort daarna werden de zusjes Peper weer herenigd met hun ouders. Het gezin Peper overleefde de oorlog. Door de dreiging van de Koude Oorlog besloot de familie Peper in 1950 te emigreren naar de Verenigde Staten.
Maud Peper had lange tijd moeite om over haar pijnlijke oorlogservaringen te spreken. Maar toen in 1981 een van Mauds buren (gesteund door anderen) de Jodenvervolgingen bagatelliseerde en deels ontkende, kon ze niet langer zwijgen. In 1982 werd Maud lid van de Commissie van de staat New Jersey voor onderwijs over de Holocaust. Vanaf dat moment ging ze haar leven wijden aan onderwijs over de Holocaust en volkerenmoord. Daarnaast organiseerde Maud studiereizen naar Europa, waarbij onder andere de concentratie- en vernietigingskampen werden bezocht.
Chocolate, The Taste of Freedom
In 2015 verscheen Mauds autobiografie Chocolate, The Taste of Freedom. Dit boek beschrijft niet alleen Mauds oorlogsverhaal, maar ook haar levenservaringen na de oorlog: de hereniging met haar ouders, de emigratie naar de V.S., haar gezinsleven, maar vooral ook haar werk als voorvechtster voor onderwijs over de Holocaust. De oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop heeft het boek in 2022 laten vertalen door Simon Monster. Op 14 december 2022 werd het boek gepresenteerd en vervolgens onder alle leden van de vereniging verspreid.
Voor het onderwijs
Door een subsidie van de Stichting Vicarieën Elburg (SVE) is het mogelijk gemaakt om alle leerlingen uit de groepen 8 van zestien basisscholen in de gemeenten Elburg en Oldebroek een (gratis) exemplaar te overhandigen van Mauds autobiografie, Chocola, de smaak van de vrijheid. Daarbij werd de mogelijkheid geboden om een gastles te verzorgen over het leven van Maud en Rita Peper. Acht basisscholen in de gemeenten Elburg en Oldebroek maakten van dit aanbod gebruik. De interesse van de leerlingen voor dit project was bijzonder groot. Ook scholen voor voortgezet onderwijs gaan met dit boekje aan de slag bij projecten die te maken hebben met oorlog en bevrijding. Dit najaar wordt het boekje ingezet bij projecten op het Nuborgh College in Elburg (VMBO-HAVO-VWO). En volgend najaar gaan de scholen voor voortgezet onderwijs in Elburg aan de slag met de voorbereidingen voor 80 jaar vrijheid (2024-2025), waarbij een van de thema’s over onderduik zal gaan. Ook daar zal het boekje Chocolade, de smaak van de vrijheid concreet als lesmateriaal worden ingezet.
Op de website www.elburginoorlogstijd.nl staan 215 oorlogsverhalen over de gemeente Elburg (maar deels ook over Oldebroek). Ook alle achtergrondinformatie over Maud en Rita Peper is op deze website te raadplegen. Speciaal voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs zijn allerlei opdrachten/lesbrieven ontwikkeld.
Waarom maakt dit project kans op de Gelderse Roos Prijs 2024?
De interesse in de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog bij jongeren is groot. Tegelijkertijd moet worden vastgesteld dat de kennis over ons oorlogsverleden bij veel jongeren gering is. Daarom is het project over het onderduikverhaal van Maud en Rita Peper zo belangrijk. Kinderen van de basisscholen bleken bijzonder geïnteresseerd in dit project, omdat het zo concreet was en zo dicht bij hen stond. Hoe onwerkelijk en hoe bizar moet het geweest zijn om als 6- en als 4-jarig meisje van je ouders losgemaakt te worden. En wat moet er in de beiden zusjes omgegaan zijn toen ze bij vreemde mensen (in Oldebroek en later in Elburg) kwamen te logeren? Het totale levensverhaal van Maud Peper-Dahme maakt dit project heel actueel. Ook vandaag de dag is er antisemitisme, worden mensen vervolgd, worden mensenrechten geschonden en worden er oorlogen gevoerd.
Voor dit project werken diverse organisaties samen: Oudheidkundige Vereniging Arent thoe Boecop, www.elburginoorlogstijd.nl, Stichting Vicarieën Elburg, Stockton University (New Jersey), basisscholen en middelbare scholen in Elburg en Oldebroek.