De Gelderse leerstoel
Sinds 2018 voorziet provincie Gelderland Erfgoed Gelderland van middelen voor de bekostiging van de leeropdracht Gelderse Geschiedenis aan de Radboud Universiteit.
De leeropdracht Gelderse Geschiedenis is per 1 november 2014 ingesteld door de provincie Gelderland en de Radboud Universiteit, aanvankelijk als persoonlijke leeropdracht en vanaf 2018 als bijzondere leeropdracht via de stichting Erfgoed Gelderland. De leerstoel wordt bekleed door prof. dr. Dolly Verhoeven.
Doelen van de leeropdracht
De leeropdracht heeft vier doelen:
- Onderzoek naar geschiedenis en identiteitsvorming van (regio’s in) Gelderland bevorderen;
- Resultaten van onderzoek naar de Gelderse geschiedenis breed toegankelijk maken;
- Vorming van studenten op het gebied van Gelderse geschiedenis en publieksgeschiedenis;
- Een bijdrage leveren aan de band tussen universiteit en provincie.
Werkzaamheden
De belangrijkste werkzaamheden binnen de leeropdracht zijn het (laten) doen van onderzoek, het initiëren van of bijdragen aan historische projecten en het houden van lezingen of voordrachten en het geven van onderwijs. Elk jaar worden de werkzaamheden gerapporteerd aan en besproken met de Commissie van Toezicht, bestaande uit vertegenwoordigers van de universiteit, de provincie en Erfgoed Gelderland.
Hieronder volgen enkele voorbeelden van belangrijke resultaten uit de afgelopen paar jaar.
Onderzoek
In het wetenschappelijk onderzoek door Dolly Verhoeven nemen de thema’s ‘Gelderse identiteit’ en ‘grenzen van Gelderland’ een centrale plaats in. Over deze beide thema’s heeft zij op verschillende manieren gepubliceerd: in wetenschappelijke artikelen, maar ook in columns en opiniestukken. Een voorbeeld is de tekst ‘Ons Gelderland’, die zij uitsprak bij de (her)opening van het Huis der Provincie in 2017 in aanwezigheid van koning Willem Alexander en de verzamelde Gelderse burgemeesters. Na afloop kregen alle gasten een boekje met de tekst mee.
Junior-onderzoekers
Naast eigen onderzoek stimuleert de hoogleraar ook onderzoek door anderen. Onder meer door het aanstellen van junioronderzoekers: recent afgestudeerde historici die gedurende een halfjaar een specifieke onderzoeksvraag uitdiepen en daarover een artikel schrijven. Zo is bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar de voormalige Kleefse enclaves en hun overgang naar Gelderland, naar de rivaliteit tussen Gelderse profvoetbalclubs, naar de verbeelding van de Tachtigjarige Oorlog in de Achterhoek, naar locaties van ‘besmet’ erfgoed in Gelderland en naar de aantallen inwoners van de provincie sinds de prehistorie.
Promotieprojecten
Vanuit de leeropdracht Gelderse geschiedenis worden twee promotieprojecten begeleid. Een daarvan gaat over de onderlinge communicatie tussen Hanzesteden in de 15e tot 17e eeuw. Bijzonder aan dit project is, dat het mede wordt gefinancierd door drie provincies en tien gemeenten, en dat een groot aantal vrijwilligers helpt bij het verzamelen van onderzoeksmateriaal. Het onderzoek wordt gedaan door Maartje A.B. en zal naar verwachting in de zomer van 2025 opgeleverd worden. Het andere promotietraject gaat over de betrokkenheid van adellijke dames bij het financiële reilen en zeilen van Gelderse landgoederen in de achttiende eeuw. Het wordt uitgevoerd door Rozemarijn Moes. De oplevering hiervan is voorzien in het najaar van 2026.
Onderwijs
Naast het geven van colleges begeleidde Dolly Verhoeven jaarlijks gemiddeld 3 tot 4 studenten bij scripties en stages. Enkele van de beste scripties zijn later door de auteurs bewerkt tot artikelen voor de website van Erfgoed Gelderland of voor een historisch tijdschrift. Zo werd een scriptie over de opvallende vrijgevigheid van Geldersen tijdens de Hongaarse crisis van 1956 gepubliceerd als longread op mijnGelderland.nl, terwijl een stage over sociale zorg in het negentiende-eeuwse Zutphen leidde tot een artikel in de Bijdragen en Mededelingen Gelre.
Boekprojecten
Dolly Verhoeven gaf leiding aan verschillende boekprojecten waarin collega’s samenwerkten. In 2017 leidde dat tot de bundel Gelderland grensland, waarin verkend wordt wat de betekenis was van de Gelderse grenzen in verschillende perioden: van de Romeinen tot de Koude Oorlog. In 2022 verscheen onder haar eindredactie het vierdelige Verhaal van Gelderland (1500 bladzijdes) dat voor het eerst een overzicht geeft van de gehele Gelderse geschiedenis vanaf de vorming van het landschap tot het heden.
Over prof. dr. Dolly Verhoeven
De leerstoel wordt bekleed door prof. dr. Dolly Verhoeven. Zij is gespecialiseerd in lokale en regionale geschiedenis, in het bijzonder van de provincie Gelderland, en in publieksgerichte geschiedenis.
Sinds 2001 werkt Dolly Verhoeven vanuit het bureau Storia aan tientallen erfgoedprojecten, waaronder het schrijven van boeken, het samenstellen van tentoonstellingen en het managen van historische evenementen.
Toekomst
Mede naar aanleiding van de presentatie van het boek Verhaal van Gelderland (eind 2022) wil de Radboud Universiteit komen tot een regionale onderzoeksagenda, samen met inwoners en organisatie uit de regio’s. Dat gebeurt onder meer via symposia en bijeenkomsten. Deze regionale agenda zal een belangrijk aanknopingspunt zijn voor toekomstig historisch onderzoek, dat deels uitgevoerd zal worden door junior onderzoekers.
Voor meer informatie over de Gelderse leerstoel, kunt u contact opnemen met Dolly Verhoeven.