Onderzoek, tentoonstelling en historisch diorama in Valkhof Museum

De afgelopen paar jaar is er onderzoek gedaan naar het historische diorama van de koffieplantage Kerkshoven in Suriname. In een nieuwe tentoonstelling van het Valkhof Museum staat dit diorama centraal.

In 2017 attendeerden de medewerkers van Museum Bakkie in Suriname het Valkhof Museum op een bijzonder object in het depot van het Valkhof: een historisch diorama. Het diorama is een twee meter brede kijkkast van een koffieplantage in Suriname ten tijde van de slavernij. Het is in 1823 gemaakt door de Surinaams-Nederlands kunstenaar Gerrit Schouten (1779-1839) en brengt de plantage in beeld, inclusief loodsen, boten, woningen, groene velden, mensen, dieren, planten, aangelegde paden en de plantage zelf. Op deze plantage moesten in de 19de eeuw 140 tot slaaf gemaakten gedwongen wonen en werken. Het harde leven van deze mensen laat het diorama echter niet zien.

Het collectiestuk is zowel een kunstobject als een historisch document, dat meer vertelt over de koloniale geschiedenis en het slavernijverleden. Lees hier meer over het diorama op de website van het Valkhof Museum. Het diorama is gerestaureerd door het Valkhof Museum. Er is een replica gemaakt voor het museum Bakkie in Suriname

Onderzoek naar het diorama

Voorafgaand aan de tentoonstelling is er vanuit het Valkhof Museum onderzoek gedaan naar dit bijzondere object in de collectie, de geschiedenis van de plantage en de levens van de mensen die daar gedwongen moesten werken. Onderdeel van het onderzoek was een reis naar Suriname. Else Gootjes, adviseur van Erfgoed Gelderland en projectleider van het project Sporen van Slavernijverleden in Gelderland en in Arnhem, ging mee op deze reis met de medewerkers van het Valkhof Museum en werkte aan het onderzoek naar het diorama. Zij hielden zich onder andere bezig met oral history interviews, spraken met bewoners over het slavernijverleden, en haalden persoonlijke verhalen op in relatie tot het diorama. Ook voerden ze gesprekken over mogelijke samenwerkingen.

Bittere oogst

Het diorama en de geschiedenis van de plantage staat nu centraal in de tentoonstelling Bittere Oogst van het Valkhof Museum op de tijdelijke locatie aan Keizer Karelplein 33. De expositie brengt de verborgen geschiedenis van slavernij en verzet in beeld aan de hand van het bovengenoemde diorama van de Surinaamse koffieplantage. Met historische documenten, kunstwerken en verhalen van nazaten vertelt Bittere Oogst dit verhaal en laat zien hoe het verleden tot op de dag van vandaag doorwerkt. Voor de tentoonstelling heeft collega Else Gootjes meegewerkt bij de ontwikkeling van vier filmportretten. Lees hier meer over de tentoonstelling Bittere Oogst.

Draden van het slavernijverleden

Gedurende de tentoonstelling Bittere Oogst is het Valkhof Museum een van de locaties waar mensen worden uitgenodigd om deel te nemen aan het project: Draden van ons Nederlandse slavernijverleden, een monumentaal textielkunstwerk, ontworpen door Richard Kofi. Dit is een project dat in voorgaande jaren ook in andere provincies is uitgevoerd. Er wordt gezamenlijk – met kunstenaars en lokale gemeenschappen, vrijwilligers en bezoekers – gewerkt aan een groot historisch wandkleed. Iedereen mag een deel borduren, breien of haken en kan zo bijdragen aan de verbeelding van dit gedeelde verleden. Ook andere musea en bibliotheken in Gelderland doen hier aan mee. Lees hier meer over het project Draden van ons Nederlandse Slavernijverleden.

Een belangrijke bron voor het Gelderse project Draden van ons Nederlandse Slavernijverleden is de inventarisatie en publicatie Sporen van het Slavernijverleden in Gelderland. De publicatie kun je hier teruglezen.