Ik, Florette Koning, schrijf op dit moment verhalen over en van (voormalige) bewoners van huizen in de Zandstraat in Culemborg. Een prachtige diverse straat waar ik inmiddels elf jaar woon. Dit is de oudste straat van onze ruim 700 jaar oude stad.
In de Zandstraat stond ooit het Jeruzalemklooster en de Zandpoort. Er stonden veel stadsboerderijen, de allerlaatste sigarenmakerij van Nederland (die pas recent zijn deuren sloot), een klompenmakerij, meubelmakerij, smederij, schoenmakerijen, slagerijen, groentewinkels, een rederij, een vakbondsgebouw en allerlei winkels, zoals een fotowinkel uit 1900. Er liggen stolpersteinen voor huizen waar joden zijn weggehaald en vermoord. Maar er is ook een huis waar joden overleefd hebben, dankzij o.a. een onderduikadres in de Zandstraat. Hoe bitter was het voor hen om terug te keren. De Zandstraat veranderde in de loop der eeuwen van boerenstraat naar arbeidersstraat naar winkelstraat. Maar tegenwoordig is het vooral een woonstraat met steeds meer verkamerde appartementen.
Hoe maakt het project verborgen verhalen zichtbaar?
Ik maak gebruik van verhalen die er al liggen en interview bewoners of familie van oud-bewoners om zo tot nieuwe verhalen te komen. Met mijn boek in de hand kun je straks eerst langs de oneven kant van de straat lopen en dan weer terug langs de even kant. Zo ontvouwt zich de geschiedenis van onze stad, gebundeld in 1 straat vol huizen.
Het boek over de Zandstraat is naar verwachting eind 2026 klaar. Met het geld van deze prijs zou ik foto’s en verhalen professioneel willen laten afdrukken, zodat die voor de ramen gehangen kunnen worden, zodat ook anderen de tocht langs de levende geschiedenis van onze straat met ons kunnen meelopen.
Een deel van de verhalen staan al in allerlei boekjes en online, maar een wandeling door de straat maken langs alle huizen maakt het letterlijk zichtbaar in de publieke ruimte.
Waarom verdient dit project de Gelderse Roos Prijs 2026?
Het is een voorbeeldgevend project. Ook andere straten in andere plaatsen kunnen mijn voorbeeld volgen en hun eigen geschiedenis in woord en beeld zichtbaar maken in hun straat.
Projecteigenaar: Florette Koning. Samenwerkingspartners: Historische vereniging Voet van Oud Heusden.