Verborgen Verhalen is een cocreatief erfgoedproject dat de onbekende hoofdstukken van de Nijmeegse cultuur- en muziekgeschiedenis zichtbaar maakt. Het project bouwt samen met gemeenschappen aan een rijker en eerlijker beeld van het culturele verleden. De focus ligt op vier subculturen die grote impact hadden op Nijmegen maar zelden zijn vastgelegd in de officiële geschiedschrijving: de Molukse gemeenschap en de Indorock- en beatscene, de krakersbeweging en de punkscene, de queer community en de techno- en housecultuur, en de graffiti-scene als onderdeel van de hiphopcultuur.
Wat Verborgen Verhalen bijzonder maakt, is dat de gemeenschappen zelf echt het hart en het kompas van het project zijn. Hun verhalen bepalen welke richtingen we inslaan, welke thema’s centraal staan en hoe het erfgoed wordt vormgegeven. Sleutelfiguren, onderzoekers en kunstenaars werken niet naast elkaar, maar echt samen. De betrokkenen uit de gemeenschappen denken mee over elke stap: van de selectie van verhalen tot de keuze waar kunstwerken in de stad verschijnen, van het duiden van het materiaal dat wordt gedigitaliseerd tot de manier waarop de tentoonstelling straks wordt ingericht. Het project geeft ruimte aan persoonlijke perspectieven en microgeschiedenissen (van flyers op krakersmuren tot foto’s van bezweten en dampende queer clubnachten aan begin van het house tijdperk), maar ook aan de grotere maatschappelijke ontwikkelingen waar deze microgeschiedenissen in plaatsvinden. Samen vormen deze verhalen een nieuw erfgoedbeeld dat veel meer mensen herkent en betrekt.
Het project bestaat uit drie fases. In de eerste fase zijn verhalen en erfgoedmateriaal opgehaald in nauwe samenwerking met betrokkenen uit de gemeenschappen. Dit materiaal wordt gedigitaliseerd en overgedragen aan onder meer het Regionaal Archief Nijmegen. In de tweede fase ontwikkelen beeldend kunstenaars samen met de gemeenschappen nieuwe kunstwerken die worden gepresenteerd op plekken in de stad die betekenisvol zijn voor het verhaal. In de derde fase komt alles samen in een tentoonstelling in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, begeleid door een publiek programma.
Verborgen Verhalen is geen terugblik, maar een uitnodiging aan nieuwe generaties: om zich te herkennen in het verleden, om erfgoed als iets levends te ervaren en om actief mee te bouwen aan een meerstemmige culturele toekomst. Het project verbindt oral history, digitale archivering, beeldende kunst, stedelijke interventie en participatie in een dynamisch, gelaagd traject dat erfgoed uit de archieven en de musea trekt en terugplaatst in het dagelijks leven van de stad. Zo wordt geschiedenis niet alleen bewaard, maar gedeeld, beleefd en opnieuw vormgegeven.
Hoe maakt dit project verborgen verhalen zichtbaar?
Verborgen Verhalen maakt onbekende en onderbelichte geschiedenissen uit de Nijmeegse muziek- en cultuurwereld zichtbaar op een manier die diverse mensen op diverse manieren bereikt. De verhalen die in het project zijn opgehaald, worden gedeeld via korte documentaires die in première gaan tijdens Go Short 2026. Daarnaast worden ze vertaald naar nieuwe kunstwerken, ontwikkeld door kunstenaars die zelf uit de betrokken gemeenschappen komen. Deze werken verschijnen in december 2025 in de openbare ruimte op plekken die iets betekenen binnen de geschiedenis die wordt verteld, zoals voormalige kraakpanden, oude clublocaties of plekken waar Indorock groot werd. In de Nijmeegse binnenstad worden daarnaast in december 2025 QR-codes geplaatst op metalen bordjes: kleine ingrepen in het straatbeeld die leiden naar audiofragmenten, poëtische vertalingen of spoken word op basis van de verhalen. En als sluitstuk komen alle verhalen, objecten en kunst samen in een tentoonstelling in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, waar van april tot en met juni 2026 een breed publiek kennis kan maken met deze geschiedenis. Al het materiaal dat met toestemming wordt verzameld, wordt bovendien gearchiveerd bij het Regionaal Archief Nijmegen, zodat het verhaal duurzaam wordt vastgelegd en voor altijd toegankelijk blijft.
We kiezen bewust voor een mix aan zichtbare vormen, omdat verhalen pas echt impact maken als ze mensen op verschillende plekken en manieren weten te raken. Niet iedereen gaat naar een archief of museum, dus brengen we de verhalen naar de stad. Niet iedereen herkent zich in bestaande geschiedschrijving, dus laten we juist de persoonlijke herinneringen en microgeschiedenissen spreken. Dat is belangrijk, omdat onze generatie (en die na ons) recht heeft op een erfgoedbeeld waarin meer mensen zich kunnen herkennen. Wij willen weten wie ons voorgingen, hoe zij de culturele infrastructuur van de stad vormgaven, en met hoeveel passie, creativiteit en doorzettingsvermogen zij ruimte wisten te maken voor nieuwe stromingen en subculturen. Dat besef zorgt niet alleen voor erkenning van het verleden, maar voedt ook het zelfvertrouwen en de verbeeldingskracht van nieuwe generaties. Wat we zichtbaar maken, is dus meer dan geschiedenis: het is een levend fundament waarop gebouwd kan worden.
Waarom maakt dit project kans op de Gelderse Roos Prijs 2026?
Ik nomineer Verborgen Verhalen omdat het op een hele directe manier erfgoed verbindt met gemeenschappen die daar zelden in worden gerepresenteerd. Het project betrekt makers en verhalenvertellers uit de hiphop-, queer-, graffiti- en nachtscène en maakt zo zichtbaar hoeveel invloed deze subculturen hebben gehad op de cultuurgeschiedenis van Nijmegen.
De verhalen die worden opgehaald, zijn super concreet en dichtbij. Denk aan een queer feest waar met minimale middelen een hele community werd opgebouwd, of aan hoe flyers handmatig door de stad gingen om events te promoten. Zulke verhalen hebben direct invloed op hoe wij als jonge makers en organisatoren vandaag werken: organisatoren laten zich bijvoorbeeld inspireren om fysieke media weer in te zetten voor promotie, i.p.v. alleen op instagram te zitten. Of neem de graffiti-verhalen: tags uit de jaren 90 die je nog steeds in het straatbeeld ziet, krijgen opeens betekenis. Een restaurant waar je nu sushi haalt, blijkt ooit een underground club geweest te zijn. Die details veranderen hoe je naar je stad kijkt.
Juist door die tastbare, persoonlijke insteek zorgt dit project ervoor dat erfgoed geen vaag of saai begrip blijft, maar iets wordt waar ook een jonge generatie zich aan kan spiegelen. Dat maakt het project meer dan relevant: het laat zien hoe erfgoed vandaag gemaakt en gedeeld kan worden. Via het project en de manier waarop we werken betrekken we ook zo veel verschillende gemeenschappen en generaties, dat die kennisoverdracht constant en heel verrijkend is voor alle betrokken partijen.
Samenwerkingspartners: Podiumkunst.net, Regionaal Archief Nijmegen, Gemeente Nijmegen/Hartje Nijmegen, Café de Plak, Culture Capsule, Go Short