Romeinen in Gelderland
Erfgoed Gelderland werkt op verschillende manieren aan het beleefbaar en zichtbaar maken van het Romeinse verleden van de provincie Gelderland.
Erfgoed Gelderland werkt op verschillende manieren aan het beleefbaar en zichtbaar maken van het Romeinse verleden van de provincie, onder meer door het coördineren van projecten, faciliteren van samenwerkingen en het adviseren van leden. Op deze pagina vind je een overzicht van relevante samenwerkingen, informatieve documenten en gerelateerde projecten met het oog op het beleefbaar en zichtbaar maken van het Romeins verleden.
Landelijke en provinciale samenwerkingen
Erfgoed Gelderland is op verschillende manieren nauw betrokken bij samenwerkingsverbanden rondom het Romeinse verleden. Zo coördineren we het provinciale samenwerkingsverband, het Romeinennetwerk Gelderland. En we zijn op landelijk niveau betrokken bij de Romeinse Limes Nederland.
Romeinennetwerk Gelderland
Romeinennetwerk Gelderland is in 2015 opgericht als platform voor regionale samenwerking op het gebied van de Romeinse geschiedenis, waaronder de limes. Aanleiding van de oprichting van het netwerk was de wens om versnippering van het culturele landschap op het gebied van de Romeinse geschiedenis in Gelderland te voorkomen. Daarmee wil het netwerk bijdragen aan het beter zichtbaar maken van deze geschiedenis. Het netwerk draait hoofdzakelijk op de gezamenlijke betrokkenheid van deelnemers bij het Romeinse erfgoed in Gelderland. Tijdens Romeinennetwerk bijeenkomsten delen de leden informatie over lopende of aankomende projecten en waar mogelijk stimuleren, initiëren en ondersteunen zij elkaar daarbij. Het netwerk bestaat uit historische en archeologische verenigingen, gemeenten, erfgoedorganisaties en particuliere initiatiefnemers en vrijwilligers in Gelderland.
Wil je graag meer informatie met het Romeinennetwerk? Of wil je je graag hierbij aansluiten, neem dan contact op met Roel Kramer.
Nederlandse Limes Samenwerking
In Nederlandse Limes Samenwerking werken de erfgoedhuizen van Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland samen aan het publieksbereik van het grootste archeologische monument van Nederland: de Neder-Germaanse Limes. Erfgoedhuis Zuid-Holland is op dit moment penvoerder van het samenwerkingsverband. Romeinse Limes Nederland beheert een website en social media, neemt deel aan het Romeinennetwerk Gelderland en organiseert tal van activiteiten.
Het Romeinennetwerk en het Verdrag van Faro
Als vertegenwoordigers van Romeinennetwerk Gelderland zijn RomeinenNU en Erfgoed Gelderland in 2020 een verkennend onderzoek gestart naar het Verdrag van Faro. Het doel van de verkenning is om te komen tot een plan van aanpak om de Faro-werkwijze (verder) te stimuleren bij de erfgoedgemeenschappen en organisaties binnen Romeinennetwerk Gelderland. De uitwerking van deze verkenning kun je hier lezen: ‘Vele wegen leiden naar Faro. Vind elkaar in Romeins erfgoed.’
Roel Kramer van Erfgoed Gelderland sprak met verschillende museummedewerkers, directeuren, archeologen en historici uit het Romeinse erfgoedveld. Zij brengen allemaal op hun eigen manier het Verdrag van Faro naar de praktijk. We zetten hier enkele voorbeelden van erfgoedparticipatie in het Romeinse erfgoedveld op een rij.
Een kijkje in enkele projecten
Hier lichten we enkele bijzondere Romeinse projecten uit waar Erfgoed Gelderland aan bijdraagt of aan heeft bijgedragen.
Naar een platform over het Romeins Verleden
Op tientallen plekken vind je sporen van het Romeinse verleden in de vorm van archeologische vindplaatsen, fietsroutes, informatiebordjes en meer. Al geruime tijd is er de wens, ook vanuit het Romeinennetwerk, om online een plek in te richten waar alles omtrent de Romeinse geschiedenis terug te vinden is. Provincie Gelderland en de Groene Metropoolregio gaven vervolgens de opdracht tot de ontwikkeling van een nieuw digitaal platform dat deze geschiedenis in kaart brengt. Erfgoed Gelderland coördineert de ontwikkeling van dit platform.
Romeinen in de Bijland bij Zevenaar
De Bijland ligt in een landschap waarin de Romeinen hun sporen hebben achtergelaten. Kleine artefacten en Romeinse bouwfragmenten die in en rondom het water van De Bijland zijn gevonden. Maar er is meer: de Romeinen hebben het waterlandschap blijvend naar hun hand gezet. Als projectleider heeft Erfgoed Gelderland de gemeente Zevenaar geholpen deze boeiende geschiedenis zichtbaar en beleefbaar te maken.
De Romeinse Limes – UNESCO werelderfgoed
Dwars door Nederland, langs de Rijn, liep tweeduizend jaar geleden de noordelijke grens van het immense Romeinse Rijk: de Limes. Om deze grens te bewaken, bouwden de Romeinen langs de rivier, van Nijmegen tot Katwijk aan Zee, wachttorens, wegen, waterwerken en legerkampen. De resten van die bouwwerken zijn in de grond bewaard gebleven. En daarmee is de Limes het grootste archeologische monument van Nederland. De Limes in Nederland werd in 2020 voorgedragen voor de UNESCO Werelderfgoedlijst. Dat deed Nederland samen met Duitsland onder de naam Neder-Germaanse Limes. De term Neder-Germaans verwijst naar de naam van de Romeinse provincie waar dit deel van de grens bij hoorde: Germania Inferior. In 2021 heeft het Werelderfgoedcomité de Werelderfgoedstatus toegekend aan de Neder-Germaanse Limes. Mede naar aanleiding van de werelderfgoedstatus wordt de geschiedenis van de Romeinse Limes op verschillende manieren bij het brede publiek onder de aandacht gebracht. Enkele voorbeelden:
- Langs de Limes zijn honderden bijzondere archeologische vondsten gedaan. Negen van de mooiste voorwerpen werden gescand in 3D en samengebracht op een webpagina. Ook drie Gelderse topstukken maken deel uit van deze Best Nine. Bekijk ze op romeinen.nl.
- De Romeinse tijd in Gelderland en elders in Nederland kan op veel plaatsen beleefd worden: in musea, door bijzondere producten of door middel van fietstochten en wandelingen. Alle locaties, tentoonstellingen, evementen en routes zijn centraal verzameld op de agenda van romeinen.nl
- Tijdens het eerste Limes Congres op 24 augustus 2022 verscheen het boek Neder-Germaanse Limes. Top 100 Vondsten. In de drietalige publicatie beschrijven specialisten uit Duitsland en Nederland de 100 mooiste archeologische vondsten die langs de Neder-Germaanse Limes in Nederland en Duitsland zijn gedaan.
Themalijn Romeinen
De UNESCO werelderfgoedstatus brengt veel kansen met zich mee, ook op het gebied van toerisme en recreatie. Provincie Gelderland en Erfgoed Gelderland zijn daarom aan de slag gegaan om de Romeinse geschiedenis in Gelderland beter beleefbaar te maken. Beleefbaar maken van de Romeinse tijd kan pas als er een goed verhaal is. Carolien Guelen en Willeke Guelen schreven in 2020 in opdracht van provincie Gelderland en Erfgoed Gelderland het boek: Het Verhaal van de Romeinen in Gelderland op 10 plekken.
Bij dit Romeinse verhaal is ook een animatie gemaakt. Dit filmpje kunnen organisaties bijvoorbeeld plaatsen op hun website of bij publiekspresentaties. Deze trailer vind je hier.
Aanvullende linkjes en informatie
We zetten hier enkele documenten op een rij die interessant zijn voor erfgoedlocaties die het Romeinse verleden in de provincie beleefbaar willen maken:
- Het visieplan ‘Operatie Drusus’ kijkt naar de kansen en mogelijkheden om het Verhaal van de Romeinen in Gelderland tot leven te brengen. Het vat de doelen, doelgroepen en strategische stappen samen. Welke stappen zijn nodig om het Verhaal van de Romeinen daadwerkelijk op de kaart te zetten? Lees meer: Verhaallijn Romeinen – Visie 2022-2025. Operatie Drusus. Onderzoek en rapport: Willeke Guelen, Carolien Guelen. In opdracht van provincie Gelderland.
- Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd heeft in opdracht van Provincie Gelderland en de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen (GMR) onderzoek gedaan naar de beleefbaarheid van het Romeinse verleden in de regio Arnhem-Nijmegen. Het onderzoek stelt twee vragen: Hoe is het Romeins verleden nu al in het gebied (Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen) beleefbaar en voor welke doelgroepen is dat nu voornamelijk aantrekkelijk? En voor welke doelgroepen liggen de kansen voor de toekomst vooral en hoe zou dat eruit kunnen zien? Lees meer: Beleefbaar maken Romeins Verleden. Regio Arnhem – Nijmegen.
Bijeenkomsten
Er vinden geregeld bijeenkomsten plaats voor vrijwilligers en medewerkers van organisaties die het Romeinse verleden zichtbaar en beleefbaar willen maken. Hou ook onze agenda in de gaten voor de laatste updates. Enkele periodieke bijeenkomsten zijn onder andere:
- De netwerkbijeenkomsten van het Romeinennetwerk. Historische en archeologische verenigingen, gemeenten, erfgoedorganisaties, particuliere initiatiefnemers en vrijwilligers komen dan samen om de laatste ontwikkelingen te bespreken op het gebied van Romeins erfgoed in de provincie.
- De provinciale Limes kennisdagen in Zuid-Holland, Utrecht en Gelderland. Tijdens deze kennisdagen krijg je handvatten om je eigen verhaal en aanbod op locatie te verrijken. We gaan gezamenlijk in gesprek over het Romeinse verleden in de provincie.
- De jaarlijkse Limesdag. Dit is een landelijk evenement dat ieder jaar wordt georganiseerd voor erfgoedprofessionals en vrijwilligers die zich bezighouden met de Neder-Germaanse Limes én voor het brede publiek met een interesse in de voormalige rijksgrens van het Romeinse Rijk.
Neem contact met ons op
Ben je actief in het Romeinse erfgoedveld en heb je interesse om je aan te sluiten bij het Romeinennetwerk? Of wil je graag een keer een initiatief bespreken om het Romeins verleden zichtbaar te maken? Of wil je graag meer weten over subsidieregelingen die momenteel gelden? Neem dan contact met ons op!
Meer weten?
