Serie schadefactoren – Deel 5

Binnen het vakgebied beheer en behoud kennen we tien schadefactoren: fysieke krachten, diefstal en vandalisme, brand, water, ongedierte en schimmels, verontreiniging, licht en straling, verkeerde temperatuur, verkeerde luchtvochtigheid en informatieverlies. Alle risico’s op schade in de erfgoedsector zijn onder deze tien schadefactoren te verdelen. Preventieve conservering is erop gericht om deze schadefactoren te voorkomen. In een serie behandelen we telkens een van deze schadefactoren.

Deel 5: Waterschade

Door: Jurian van Aerssen

In het vijfde deel van de serie Schadefactoren behandelen we waterschade. Waterschade is een van de grootste nachtmerries voor musea. Als water in contact komt met museale objecten zal er bijna altijd een onomkeerbare beschadiging plaatsvinden. Waardoor ontstaan waterschade en wat kunt u doen om het te voorkomen?

Musea moeten voorbereid zijn op wateroverlast van binnen- én van buitenaf. Schade door water van buitenaf kan komen door extreme weersomstandigheden, overstroming of een externe leidingbreuk. Binnen een museum zijn er ook risico’s op waterschade. Denk aan waterleidingen, wc´s, brandblussers, verwarming, schoonmaak etc.

Bij een calamiteit moet binnen 48 uur verschillende maatregelen worden getroffen om de schade te beperken. Als het langer duurt, kunnen bijvoorbeeld schimmels schade aanrichten en kunnen objecten hun structuur verliezen doordat ze verzadigd zijn met water. In dit geval zal een restaurator advies moeten geven wat de beste behandeling zal zijn om schade aan de objecten zoveel mogelijk te beperken. Voorkomen is beter dan genezen, zeker bij deze schadefactor.

Vaak kunnen risico´s worden weggenomen door afspraken te maken en regels op te stellen, bijvoorbeeld door schoonmakers niet met een emmer water over de museumvloer laten lopen. Laat eten en drinken in het museum niet toe. Ook het regelmatig controleren van waterleidingen is van groot belang in een museum, zeker tijdens de winterperiode.

Wat doen wij?

Erfgoed Gelderland biedt een Beheer en Behoud cursus aan. Tijdens deze cursus wordt onder andere behandeld hoe je preventief kan optreden tegen waterschade. Ook kunt u contact opnemen met uw museumconsulent of de coördinator Collectiewacht. U kan dan advies krijgen om deze schadefactor te voorkomen.

Foto: Waterschade aan stucwerk van een rijksmonument, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed [CC BY-SA 4.0].