Edel en adellijk snijwerk

Geldersch Landschap en Kasteelen; Ridderschap van Gelderland; Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst

PlaatsMalden
Eigenaar Joke en Jan Peter Verhave
website terug naar overzicht

In Gelderland is altijd papier versierd met schaar of mes. Ook nu zijn er Gelderse papierknippers.
Omstreeks 1720 maakte de Nijmeegse jonker en vaandrig Frederik Hendrik van Voorst schitterende stukken voor de bestuurders van stad en Rijk van Nijmegen en voor Tiel (Valkhof collectie, tentoonstelling “Uit de Plooi” 2013; lezingen Valkhof 2013 en Kunstkring Nijmegen 2016).
In Malden is de grootste particuliere collectie oud Nederlands knipwerk, verzameld en bewaard door het echtpaar Joke en Jan Peter Verhave (inclusief een stuk van Van Voorst voor een Nijmeegse burgemeester, 1721). Delen van de collectie werden tentoongesteld in Heumen, Maris Museum 2013, Edams Museum 2014, Museum Willet-Holthuysen Amsterdam 2015, Museum Heerenveen 2016.
TV Gelderland maakte in 2015 een rapportage en het regiomagazine Heumen Topic 1, 2016 bracht een artikel “Maldense Papierknipkunst”. Al in 2008 publiceerde het niet meer bestaande tijdschrift De Gelderse Roos “Een beetje verknipt” over de verzamelaars, dit naar aanleiding van hun boek over de geschiedenis van de Papierknipkunst in Nederland, Geknipt! (Walburg Pers, Zutphen 2008, uitverkocht).
Het echtpaar Verhave schreef al in 1983 een boekje Schaarkunst ter gelegenheid van een tentoonstelling van de collectie knipkunst van het Nederlands Openluchtmuseum. Joke fungeerde als vrijwillig conservator van die collectie (2006-2016). Beiden werden in 2013 vereerd met koninklijke onderscheidingen, o.a. voor hun activiteiten voor de knipkunst. Zij publiceerden onlangs een nieuw boek, Onbekend en ontroerend erfgoed. Tijdsbeelden geknipt door anonieme kleinkunstenaars (Fotografica Nijmegen, 2017).

Het project wil een overzichtstentoonstelling van het werk van Van Voorst presenteren, bij voorkeur in een Gelders kasteel of adellijk buiten. Het echtpaar Verhave heeft de interesse gewekt van de besturen van de Stichting Gelderse Kastelen en de Ridderschap van Gelderland. Met deze tentoonstelling krijgt het publiek een verrassend inzicht in de kunstzinnigheid en vaardigheid van Van Voorst en van andere knippers uit het rijke knippersverleden van Nederland. Leden van de Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst (NVvP) kunnen knipdemonstraties geven en bezoekers uitdagen om ter plaatse zelf iets te knippen, bijvoorbeeld de contour van het kasteel of het eigen familiewapen.

Geschiedenis is één aspect van het papierknippen, maar het ambacht is springlevend, ook in Gelderland. Knippers knippen voor eigen plezier en vaak ook voor dat van elkaar (Knipkringen) en voor (of in opdracht van) anderen. Net als vroeger worden er knipsels gemaakt voor bijzondere gebeurtenissen, geboortes, huwelijken en jubilea; natuur en architectuur, kerkelijke feestdagen, carnaval, Gelderse sagen en de Nijmeegse Vierdaagse. De NVvP kreeg in 2013 het predicaat Immaterieel Erfgoed.